Eerste-stap interventies worden ingezet bij mensen met een eerste lichte depressie. Hierbij wordt onderscheid gemaakt naar de volgende mogelijke interventies:
- Psycho-educatie
Gestructureerde voorlichting die herhaald wordt en meestal in cursusvorm plaatsvindt of binnen een ondersteuningsstructuur. Psycho-educatie kan zowel individueel als in groepsvorm gevolgd worden en heeft tot doel het geven van informatie over het ziektebeeld, de diagnostiek en behandelmogelijkheden en het komen tot een weloverwogen behandelingsovereenkomst. Daarnaast bevordert het een begrip van en inzicht in het ziektebeeld maar ook een acceptatie van ziekte en kwetsbaarheid bij de cliënt en zijn omgeving. Hierdoor neemt ook de therapietrouw van de cliënt toe. - Bibliotherapie
Bij deze vorm van therapie door zelfstudie wordt een gestandaardiseerde psychologische behandeling aangeboden in de vorm van een zelfhulpcursus die zonodig met beperkte begeleiding kan worden uitgevoerd. Het benodigde materiaal kan beschikbaar worden gesteld via internet, cd-rom, televisie of dvd maar kan ook schriftelijk zijn. - Zelfhulp of zelfmanagement (wel of geen e-health)
Bij e-mental health wordt gebruik gemaakt van ICT ter ondersteuning of verbetering van de geestelijke gezondheid en gezondheidszorg, voornamelijk met behulp van internetinterventies, die direct aan cliënten worden aangeboden. Dit kan zowel om de behandeling, preventie als nazorg gaan. Online-interventies zijn bij depressie sterk in opkomst, vooral voor mensen met een lichte tot matige depressie. - Activerende begeleiding
- Begeleidende gesprekken die gericht zijn op structurering en leefstijladviezen met het uitgangspunt de klachten beter te leren hanteren
- Praktische hulp waarbij gewerkt wordt aan het herstellen of draaglijk maken van het controleverlies over belastende omstandigheden zoals financiële problemen, iemands klachten of de verzorging van het gezin
- Counseling is een intensieve vorm van individuele begeleiding die gericht is op zelfinzicht, het accepteren en optimaal omgaan met levensvraagstukken, levensomstandigheden en probleemoplossingen
- Kortdurende behandeling/Problem Solving Therapy
Een behandeling die zich op het hier en nu richt waarbij met behulp van een minimum aan therapeutische middelen, via een zich snel ontwikkelende werkrelatie, de competentie van de cliënt in het omgaan met problemen en het gebruiken van sociale steun zodanig wordt bevorderd of hersteld, dat deze in staat is opnieuw richting aan zijn leven te geven. Het uitgangspunt daarbij is om meer en verbeterde controle over de klachten te verkrijgen. - Fysieke inspanning
Bestaande uit runningtherapie, die gericht is op uithoudingsvermogen, fysieke training zoals wandelen, hardlopen en krachttraining en relaxatie in de vorm van ademhalings- en ontspanningsoefeningen. Bij de fysieke training komt de stof endorfine vrij wat kan zorgen voor een geluksgevoel. Verder stimuleert lichaamsbeweging de aanmaak van nieuwe eiwitten en zorgt daardoor voor regeneratie van ons zenuwweefsel. Daarnaast raakt ons lichaam beter doorbloed en wordt beter van zuurstof voorzien, wat weer van belang is bij de aanmaak van serotonine uit tryptofaan. Bewegen zorgt ook voor een afname van stress, een betere stemming en meer zelfvertrouwen. De lichaamshouding van iemand die depressief is wordt gekenmerkt door hangende schouders en een hangend hoofd. Hardlopen zorgt echter voor een hele andere houding en heeft daarnaast een heilzame werking op de ademhaling. Het leidt ook even af van de problemen waarover gepiekerd wordt. Minstens drie keer per week sporten is een goede manier om het gehalte aan noradrenaline in je bloed te verhogen. - Sociale vaardigheidstraining
Een dergelijke training kan gewenst zijn als de contacten met mensen in de directe omgeving stroef verlopen vanwege de depressie. Er worden sociale vaardigheden aangeleerd of eventuele blokkades daarin opgeheven. Hierbij valt te denken aan het stimuleren van de uitdrukkingsvaardigheid (stemvolume, intonatie en mimiek), het nemen van initiatief in een gesprek en het bevorderen van iemands assertiviteit waardoor diegene zijn wensen leert kenbaar te maken en positieve waardering kan geven.